Nuri Bilge Ceylan

Yönetmenlere Göre

Komedi

Türe Göre

Mesut Uçakan ile Sonsuz Kareler

Kültür&Sanat

Mürekkep Damlaları

Mehmet Emin Ay İlahileri

Dini Müzik

Perge Antik Kenti

Efes, Patara, Troya gibi antik kentlerle ilgili bütün bilgiler burada!

Antik Kentler Belgeseli

Kasaba Doktoru - Fragman

Aile Dizileri Fragmanları

Aksiyon

Namaz Nasıl Kılınır?

İbadetler

Maharet kelimesi bir işteki ustalık, beceriklilik, mârifet, hüner, meleke anlamlarına gelir.

&quot;Süleyman Ağa, karılarını pilâv pişirmekteki mahâretlerine göre tasnif ederdi.&quot; (Hâlide E. Adıvar)

&nbsp;

Maharet ne demek? | Lugat

<h2>Berat ne anlama gelir? Berat kelimesinin sözlük ve terim anlamı nedir?</h2>

&nbsp;

Arapça berae/beraet kelimesinin Türkçeleşmiş şekli olan Berat, &quot;iki şey arasında ilişki olmaması; kişinin bir yükümlülükten kurtulması veya yükümlülüğünün bulunmaması&quot; anlamına gelir. Şaban ayının 15. gecesinde Müslümanların Allah'ın affı ve bağışlaması ile günah yükünden kurtulacağı umularak bu geceye &quot;Berat Gecesi&quot; denilmiştir.

&quot;Benden af dileyen yok mu, onu bağışlayayım! Benden rızık isteyen yok mu onu rızıklandırayım! Sıkıntıya uğrayan yok mu, ona afiyet vereyim.&quot; (İbn Mace, İkamet, 191)

Berat ne demek? | Lugat

<h2>Hilm ne anlama geliyor?</h2>

&nbsp;

&quot;Sabırlı ve temkinli, akıllı ve ağır başlı olmak&quot; anlamlarıyla açıklanan kelime, akıllı ve kültürlü olmakla kazanılan, beşeri münasebetlerde hoşgörülü, bağışlayıcı ve medeni davranışlar sergilemeyi sağlayan ahlâki erdemdir.

Nefs-i mutmainnenin güzel huyları şunlardır: Hayâ, sehâ, sehâvet, şecâat, tevâzu, hilm... (Karacaoğlan)

Hilm ne demek? | Lugat

<h2>Alesta ne anlama gelir?</h2>

&nbsp;

Harekete hazır, tetikte.

Ölüm her yerde uyanıktır, alestadır korkunun yardakçıları (İsmet Özel)

Alesta ne demek? | Lugat

<h2>Mültefit kelimesi ne anlama gelir?</h2>

&nbsp;

İlgi ve güler yüz gösteren, iltifat eden kimse, iltifarkâr.

&quot;Bir hâkimin çok ciddi, bir satıcının çok mültefit bir askerin çok otoriter olması meslekleri icabıdır.&quot;

Mehmet Kaplan

Mültefit ne demek? | Lugat

Namaz kelimesi İslâm dînince belli kurallara göre günde beş vakit yapılması Müslümanlar üzerine farz kılınmış olan ve İslâm'ın beş şartından birini teşkil eden ibâdet anlamına gelir.

&quot;Eski insanlar, namazlarını vaktinde ve bilhassa cemâatle kılmaya dikkat ve îtinâ gösterirlerdi.&quot; (Sâmiha Ayverdi)

&nbsp;

Namaz ne demek? | Lügat

Zilhicce kelimesi, Arabî ayların, zilkāde ile muharrem arasında kalan ve onuncu günü kurban bayramı olan on ikincisi anlamında kullanılır.

&nbsp;

Zilhicce ne demek? | Lugat

Zebun kelimesi, güçsüz, zayıf, âciz anlamlarına gelir.

&quot;Zevk-ı cihandan et beni de behredâr gül / Ben âşık-ı zebûnunu kıl bahtiyâr gül (Tevfik Fikret'ten). Bu yere bugün zebun bir hasta geliyor.&quot; (Reşat N. Güntekin)

&nbsp;

Zebun ne demek? | Lugat

Farsça kökenli bir kelime olan &quot;yegane&quot;, &quot;tek, biricik&quot; manalarına gelmektedir.

Halbuki sebeb-i zâhirî hemen hiçbir zaman sebeb-i yegâne olamaz

(Cenap Şahâbeddin)

&nbsp;

Yegane ne demek? | Lugat

<h2>Vaveyla kelimesi ne anlama gelir?</h2>

Vaveyla kelimesi çığlık, feryat ve yaygara anlamlarına gelir.

&quot;Oldu mürgān ile ezhâr-ı çemen hem-sohbet / Sahn-ı gülşende zuhûr etse n'ola vâveylâ.&quot; (Nedim'den)

&nbsp;

Vaveyla ne demek? | Lugat

Ümmet kelimesi, bir peygambere îman edenlerin, onun getirdiklerine inanıp tâbi olanların meydana getirdiği topluluk anlamına gelir.

&quot;Hîç sâye-i lutfunda ezâ mı görür ümmet / Sen kim alem-efrâz-ı şefâatsin efendim.&quot; (Leskofçalı Gālib).

&nbsp;

Ümmet ne demek? | Lugat

Fransızca kökenli &quot;tolerans&quot; sözcüğü, &quot;aynı düşünce, inanç ve kanaatleri paylaşmayan, kendisine uymayan tarafları bulunan bir kimseye karşı gösterilen anlayış, hoşgörü&quot; manalarına gelmektedir.

Hukukun toleransı olmaz. Hiç kimse malının belli bir oranının çalınmasına kanun tarafından göz yumulmasını beklemez.

(Forbes)

&nbsp;

Tolerans ne demek? | Lugat

Tevekkeli kelimesi, (olumsuz fiillerle kullanıldığında) boş yere değil, bir sebebi olmalı anlamındadır. [Tevekkeli değil şeklinde de kullanılır]

&quot;Tevekkeli evlâtlık nâmını vermeyince bu kızı zevcesinin, karşısına çıkarmayışında meğerse iş varmış.&quot; (Hüseyin R. Gürpınar)

&nbsp;

Tevekkeli ne demek? | Lugat

Tecessüs kelimesi bir şeyin iç yüzünü anlamaya, merâkını gidermek için kendini belli etmeden öğrenmeye çalışma, aslını anlamak için gözetleme anlamına gelir.

&quot;Mevcut olan kadehlerden birini doldurunca bir nigâh-ı tecessüs ile beyin sîmâsından meylini öğrenmek istemiş.&quot; (Nâmık Kemal)

&nbsp;

Tecessüs ne demek? | Lugat

Tahayyül kelimesi, daha önce duyu organları ile idrak edilmiş bir şeyi, o şey karşımızda mevcut olmadığı bir an veya mekânda zihinde şekillendirme, hayalde canlandırma anlamına gelir.

&quot;Ömrümün bu son günleri sükûn ve tahayyül içinde geçiyor.&quot; (Ahmet Hâşim)

&nbsp;

Tahayyül ne demek? | Lugat

Farsça kökenli &quot;şukufe&quot; kelimesi &quot;çiçek&quot; anlamına gelmektedir.

&nbsp;

Şukufe ne demek? | Lugat

Farsça kökenli &quot;şikeste&quot; sözcüğü &quot;kırık, kırılmış&quot; manalarına gelmektedir.&nbsp;Mahmûr-ı bezm-i aşka şikeste kadeh yeter / Mest-i harâb-ı meygede câm-ı Cem istemez

(Leskofçalı Gālib)

&nbsp;

Şikeste ne demek? | Lugat

Şevval kelimesi, Arabî ayların, ramazanla zilkāde arasında kalan ve ilk üç günü ramazan bayramı olan onuncusu anlamına gelir.

&quot;Ulu pâdişah 904 şevvâli sonunda pâyitahttan göçüp&hellip;&quot; (Kâtip Çelebi'den Seç.)

&nbsp;

Şevval ne demek? | Lugat

Arapça kökenli &quot;şaban&quot; kelimesi&nbsp;&quot;Arabî ayların recep ile ramazan arasında kalan sekizincisi&quot; manasına gelen kelimedir.

&nbsp;

Şaban ne demek? | Lugat

Kendisiyle, mümin kalbine tecellî eden Cenâbıhakk'ın müşâhede edildiği ve kalbin tam ortasında bulunduğu kabul edilen siyah nokta, insan varlığında ilâhî tecellînin odak noktası anlamlarıyla açıklanan kelime, kalpte gizlenen günahtır.

Süveydâya hayâl-i tal'atin cânâ sığıştırmış / Gönül bir zerreye mihr-i cihân-ârâ sığıştırmış (Fıtnat Hanım).

&nbsp;

Süveyda ne demek? | Lugat

Farsça kökenli &quot;suret&quot; sözcüğü, &quot;gözün ilk bakışta gördüğü şey, dış görünüş, şekil, biçim&quot; manalarına gelmektedir.

Aldanma güzel de olsa sûret&nbsp;(Muallim Nâci)

&nbsp;

Suret ne demek? | Lugat

Serencam kelimesi, bir iş, bir durum veya olayın iyi veya kötü sonu, âkıbeti anlamına gelir.

&quot;Yahşi görünür sûreti mehveşlerin ammâ / Yahşi nazar ettikte serencâmı yamandır.&quot; (Fuzûlî'den)

&nbsp;

Serencam ne demek? | Lugat

Secde kelimesi Allah'ın büyüklüğü, yüceliği önünde hiçliğini göstermek ve O'nu ululamak maksadıyle vücûdu alın, burun, el ayaları, dizler ve ayak parmakları yere değecek duruma getirme, bu durumda yere kapanma anlamına gelir.

&quot;Hâlâ secdeden aydınlanmış alnında babamın hiddetli kaşları var.&quot; (Yusuf Z. Ortaç)

&nbsp;

Secde ne demek? | Lugat

Sahur kelimesi Ramazan ayında geceleyin oruca başlama zamânı olan imsakten, yâni tan yerinin ağarmasından önce yenen yemek, temcit yemeği anlamına gelir.

&quot;İstanbul'da bekçilerin sahur vaktini davul çalarak îlân etmeleri güzel bir âdet olduğundan bunun Diyarbekir'ce de tatbik ve icrâsını emreder.&quot; (Fâik Reşat)

&nbsp;

Sahur ne demek? | Lugat

Safer kelimesi, Arabî ayların muharremle rebîülevvel arasında kalan ikincisi.

&quot;Hakk'a şükür gitti safer / Geldi rebî-i mu'teber&quot; (Aziz Mahmud Hüdâyî)

&nbsp;

Safer ne demek? | Lugat

Sadakat kelimesi kendisine iyilik edene, lutufta bulunup koruyana minnet ve şükran duyguları ile bağlanma, bu bağlılığa yakışır şekilde davranma, hâinlik ve döneklik etmeme, vefâkarlık gösterme anlamlarına gelir.

&quot;At zekâ ve asâletin, köpek sadâkatin, bülbül aşkın, kelebek gençliğin remiz ve timsâli olmuştur.&quot; (Ahmet Hâşim)

&nbsp;

Sadakat ne demek? | Lugat

Receb kelimesi Arabî ayların cemâziyelâhir ile şâban arasında kalan yedincisi, üç ayların ilki.

&quot;Gelecek recebin on üçünde kırk dörde basacağım.&quot; (Ahmet Râsim)

Receb ne demek? | Lugat

Arabî ayların safer ile rebiyülâhir arasında kalan üçüncüsü.

&quot;Rebîülevvelin başında İslâm pâdişâhı göçüp sağ ve sol alaylar bütün şevket ve debdebesiyle yürüdüler.&quot; (Kâtip Çelebi'den Seç.)

Rebiyülevvel ne demek? | Lugat

Rebiyülahir kelimesi Arabî ayların rebiyülevvel ile cemâziyelevvel arasında kalan dördüncüsü.

&quot;Rebîülâhirin yirmi üçüncü günü salı günü ulûfe çıkarıp yeniçeriye verildi.&quot; (Kâtip Çelebi'den Seç.)

&nbsp;

Rebiyülahir ne demek? | Lugat

Rayiha kelimesi koku, güzel koku anlamına gelir.

&quot;Bahçemin ölüm ve uhreviyet râyihası dağıtabilmesi için bu nevi ağaçları tercih ettim.&quot; (Ahmet Hâşim)

&nbsp;

Rayiha ne demek? | Lugat

Arabî ayların şâban ve şevval arasında kalan ve devâmı boyunca oruç tutulan dokuzuncu ayı.

&quot;İstanbul şehrinde ramazan toplar, davulcular ve mânilerle karşılanmadan çok evvel hazırlığı başlardı.&quot; (Sâmiha Ayverdi)

&nbsp;

Ramazan ne demek? | Lugat

Oruç kelimesi İslâm dîninin beş şartından biri olan, imsaktan güneş batıncaya kadar yeme, içme ve cinsel ilişkiden uzak durma şeklindeki ibâdet anlamına gelir.

&quot;Üç nevi oruç vardır. Rûhun orucu ihtiraslı olmamaktır (kasr-ı emel, kanâat). Aklın orucu hevâ ve hevese aykırı hareket etmektir. Nefsin orucu yeme, içme, harâma karşı perhizkâr olmaktır (Kuşeyrî Risâlesi Terc.). Aralık ayında üç gün oruç, eylülde hac seferi&hellip;&quot; (Refik H. Karay)

&nbsp;

Oruç ne demek? | Lugat

Nihan kelimesi gizli, saklı, gizlenmiş, saklanmış anlamlarına gelir.

&quot;Al da Ömer üç pay et ol rızkı Hak verir ayan / Birisin ye birisin yedir birin et nihan.&quot; (Âşık Ömer)

&nbsp;

Nihan ne demek? | Lugat

Netameli kelimesi başa iş açacak nitelikte olduğu sanılan, gizli tehlikesi bulunduğuna inanılan, zararı dokunma ihtimâli olan anlamlarına gelir.

&quot;Sen şimdi beni dinle, geç önüme, burası bir netâmeli yerdir, sonra seni çalarlar.&quot; (Hayâlî Küçük Ali)

&nbsp;

Netameli ne demek? | Lugat

Nahif kelimesi zayıf, çelimsiz, arık anlamlarına gelir.

&quot;Kısa boylu, nahif endamlı, saz benizli, iri siyah gözlü, ufak tefek bir hanım&hellip; &quot;(Hüseyin R. Gürpınar)

&nbsp;

Nahif ne demek? | Lugat

Müşkülpesent kelimesi güç beğenen, memnun edilmesi zor olan, her şeyde bir kusur bulan anlamına gelir.

&quot;Hükemâdan bir fırka vardır ki bunlar cihanda hiçbir şeyi beğenmezler. Bunlara müşkülpesent demek kifâyet etmez.&quot; (Ahmed Midhat Efendi)

&nbsp;

Müşkülpesent ne demek? | Lugat

Arapça &quot;tahrim&quot; kökünden türeyen &quot;muharrem&quot; kelimesi, &quot;İslam dininde kesinlikle yasaklanmış, yasaklı&quot; manalarına gelmektedir.&nbsp;Nihâyet sevgilim, biraz yakınca / Bir gözle bu muzlim yere bakınca / Sır aldın o muharrem tahassüsten

(Necmeddin H. Onan)

&nbsp;

Muharrem ne demek? | Lugat

Arapça kökenli &quot;meyus&quot; sözcüğü, &quot;ümidini kesmek, ümitsiz olmak&quot; manalarına gelmektedir.&nbsp;Verir senin dil-i me'yûsuna ümmîd-i rehâ

(Hüseyin Sîret)

&nbsp;

Meyus ne demek? | Lugat

Doğum yeri, zamanı, doğma ve doğuş anlamlarıyla açıklanan kelime, İslam kültüründe özellikle Hz. Muhammed'in (SAV) doğumunu, bu vesileyle yapılan törenleri ve yazılan eserleri ifade eder.

&quot;Mustafa'nın mevlididir bu kelam, 
Sanmanız bunu kelam-ı her avam&quot;

(Vesiletü'n- Necat-Süleyman Çelebi)

&nbsp;

Mevlid ne demek? | Lugat

Mesnet kelimesi dayanılan, güç ve destek alınan şey, dayanak anlamlarına gelir.

&quot;Biliyorsun ki dertliyim, dayandığım mesnedim sensin.&quot; (Sâmiha Ayverdi)

&nbsp;

Mesnet ne demek? | Lugat

Merdümgiriz kelimesi insanlardan kaçan, çekinen, insanlar arasına karışmaktan, onlarla birlikte olmaktan hoşlanmayan (kimse), mizantrop anlamlarına gelir.

&quot;Muhsin Çelebi, her türlü zilleti hazmederek (&hellip;) yerlerde sürünen mülevves esirlerden nefret ederdi. Hatta bunları görmemek için merdümgiriz olmuştu.&quot; (Ömer Seyfeddin)

&nbsp;

Merdümgiriz ne demek? | Lugat

Arapça kökenli &quot;meftun&quot; sözcüğü, şaşmak, saptırmak ve sınamak&quot; manalarına gelmektedir. Fakat ben bilhassa ona meftundum.

(Rûşen E. Ünaydın).

&nbsp;

Meftun ne demek? | Lugat

Anlam, kavram, mânâ, mefhum anlamlarıyla açıklanan kelime, kelime kelime olmaksızın, asıl anlatılmak istenileni ifâde etmek sûretiyle yapılan Kur'an tercümelerine verilen isimdir.

Meâli hikmet-i sırr-ı vedûddur yek-ser / Kitâb-ı aşkı kim anlar kiminle söyleşelim (Leskofçalı Gālib).

&nbsp;

Meal ne demek? | Lugat

Maruf kelimesi, bilinen, belli, mâlûm ve herkes tarafından tanınan, tanınmış, ünlü, meşhur anlamlarına gelir.

&quot;Ma'lûm ola cümleye sâlihliği / Ma'rûf ola zühd ü tâat kıldığı (Âşık Paşa). Hiçbir mâruf şeye benzemeyen bu nesne nereden geliyordu?&quot; (Hâlit Z. Uşaklıgil'den)

&nbsp;

Maruf ne demek? I Lugat

Arapça kökenli&nbsp;&quot;dedikodu, boş söz&quot;&nbsp;manalarına gelir.&nbsp;Bilmişim dünyâ hâlini terk ettim kıylükālini / Baş açık ayak yalını çağırayım Mevlâm seni

(Âşık Yûnus'tan)

&nbsp;

Kıyl ü kal ne demek? | Lugat

Kadirşinas kelimesi değerli kimselere lâyık oldukları kıymeti veren, kıymetlerini bilen, ona göre muâmele eden, kadir bilir anlamlarına gelir.

&quot;Sen Süleyman gibi bir kadirşinâsın ocağında yetiştiğine hamdet.&quot; (Rûşen E. Ünaydın)

&nbsp;

Kadirşinas ne demek? | Lugat

Bir şeyi yapıp yapmama husûsunda karar verebilme ve bunu uygulama gücü anlamlarıyla açıklanan kelime, steme, istek, dilek.

Ne yapayım ki irâdem elimde değil (Nâmık Kemal).

&nbsp;

İrade ne demek? | Lugat

Nefsine hâkim olup bir şeyden el çekme, perhiz anlamlarıyla açıklanan kelime,oruca başlama zamânıdır.

O dâimî bir imsak içindedir (Refik H. Karay).

&nbsp;

İmsak ne demek? | Lugat

Farsça kökenli bir kelime olan &quot;hodbin&quot;, &quot;sadece kendini gören (kimse), mağrur, kibirli&quot; manalarına gelmektedir.

Safvet-i tab'ımız arttırdı gurûr-ı hüsnün / Mest-i nâzım bakıp âyîneye hodbîn oldu.&nbsp;(Nedim)

&nbsp;

Hodbin ne demek? | Lugat

Hüzün kelimesi, gönülde hissedilen gariplik ve burukluk, arzulanan bir şeyin elden kaçması veya istenmeyen bir şeyin başa gelmesi yüzünden duyulan tasa, üzüntü, gam, keder anlamlarına gelir.

&quot;Kaybetti asrımızda ölüm eski hüznünü / Lâkayt olan mühimsemiyor gamlı bir günü.&quot; (Yahyâ Kemal)

&nbsp;

Hüzün ne demek? | Lugat

Hissikablelvuku kelimesi, olacak bir şeyi olmadan önce haber veren duygu, ön sezi anlamına gelir.

&quot;Kendine âit bir felâket tevellüt edeceğini bir hissikablelvukū ile anlamış gibi ortadan kayboldu.&quot; (Hüseyin R. Gürpınar)

&nbsp;

Hissikablelvuku ne demek? | Lugat

Hemhal kelimesi aynı halde olan, durumları birbirine benzeyen, haldaş anlamlarına gelir.

&quot;Erken çıkmakta sen de benimle hemhal iken bana taaccüp edişin tuhaf değil mi?&quot; (Fâik Reşat)

&nbsp;

Hemhal ne demek? | Lugat

Hemdem birlikte bulunan, samîmî, canciğer arkadaş, dost anlamlarına gelir.

&quot;Yâr-i hemdeminin felâketiyle müthiş, âlî bir hal kesb etmiştir.&quot; (Sâmipaşazâde Sezâî)

&nbsp;

Hemdem ne demek? | Lugat

Havsala kelimesi kuş kursağı, taşlık anlamlarına gelir.

&quot;Bir kovan ki arıları vızıldayarak, dâima toplanacak balları havsalalarından taşacak kadar emerek nihâyeti gelmeyen bir faâliyet içinde deveran ederdi.&quot;(Hâlit Z. Uşaklıgil)

&nbsp;

Havsala ne demek? | Lugat

Arapça kökenli &quot;hatim&quot; kelimesi, &quot;bitirme, sona erdirme ve tamamlama&quot; gibi anlamlara gelmektedir.&nbsp;Evliyâ'nın Hacı Bayrâm-ı Velî için bir hatim başladığı halde kendisini unutmasına üzülen Erdede Sultan gece onun rüyâsına girmekle kalmaz, aynı zamanda gāipten gönderdiği bir elçiyle sabahleyin ona kendi merkadini gösterir.

(Ahmet H. Tanpınar)

&nbsp;

Hatim ne demek? | Lugat

Hamuş kelimesi, susmuş, sessiz anlamlarına gelir.

&quot;Allâhu ekber&hellip; Allâhu ekber / Bir samt-ı ulvî gûyâ tabîat / Hâmûş hâmûş eyler ibâdet.&quot; (Tevfik Fikret)

&nbsp;

Hamuş ne demek? | Lugat

Arapça kökenli &quot;hakikat&quot; sözcüğü &quot;asıl olan durum, gerçek&quot; manalarına gelmektedir.

Doğruluk sendedir, fazîlet sende / Aranan en büyük hakîkat sende&nbsp;(Orhan S. Orhon)

&nbsp;

Hakikat ne demek? | Lugat

Girift kelimesi, Tutma, yakalama ve iç içe girmiş, birbirine dolaşmış, girişik anlamlarına gelir.

&quot; Kızıl yaprakları üstüme gerili girift dallara bakarak uzak ve belirsiz şeyler düşünüyorum.&quot; (Yusuf Z. Ortaç)

&nbsp;

Girift ne demek? | Lugat

Arapça kökenli &quot;garam&quot; sözcüğü &quot;olağanüstü sevgi ve şiddetli bir aşk&quot; manalarına gelmektedir.

Bir zerre yok ki kayd-ı mahabbette olmaya / Âlem esîr-i pençe-i aşk u garâmdır.&nbsp;(Yenişehirli Avnî)

&nbsp;

Garam ne demek? | Lugat

Ramazan ayı sonunda, şer'an zengin sayılan bütün müslümanların bayramdan sonraya bırakmamak şartıyle fakirlere vermeleri vâcip olan sadaka, sadaka-i fıtır anlamına gelir.

&nbsp;

Fitre ne demek? | Lugat

Daha uygun, daha iyi, daha lâyık, yeğ, müreccah anlamlarıyla açıklanır.

Duâ-yı imtidâd-ı devletin vird etmek evlâdır (Fıtnat Hanım)

&nbsp;

Evla ne demek? | Lugat

Arapaç kökenli &quot;ervah&quot; kelimesi, &quot;ruh&quot; sözcüğünün çoğuludur ve &quot;ruhlar&quot; manasına gelmektedir.

Artık keseyim yeter figānı / Ervâha dokunmasın ziyânı&nbsp;(Abdülhak Hâmit)

&nbsp;

Ervah ne demek? | Lugat

Fransızca kökenli &quot;entelektüel&quot; sözcüğü, &quot;tahsil, bilgi, görgü sahibi olan, fikri meselelerle uğraşan bilgili insan&quot; manalarına gelmektedir.

Çünkü ne kadar entelektüel olursa olsun bir kadınla bir erkek arasındaki farkı hesâba katıyordum.&nbsp;(Peyâmi Safâ)

&nbsp;

Entelektüel ne demek? | Lugat

Edep kelimesi, insanın hatâya düşüp utanılacak şeyler yapmasını önleyen, yerinde ve ölçülü davranmasını sağlayan meleke, söz ve davranışlardaki ölçülülük, her hususta haddini bilip sınırı aşmama, terbiye, nezâket, zarâfet anlamlarına gelir.

&quot;Sükûtu, bilmediğinden değil edebindendir / Gerçi söylemez ammâ neler bilir âşık.&quot; (Hızırzâde Said Bey'den)

&nbsp;

Edep ne demek? | Lugat

Derun kelimesi iç, iç taraf, dâhil ve kalp, yürek, iç, bâtın anlamlarına gelir.

&quot;Ferahlık, açıklık içime geçiyor, derûnumu ışık içinde bırakıyor.&quot; (Refik H. Karay)

&nbsp;

Derun ne demek? | Lugat

Bir yazının kenarına çıkma şeklinde yazılmış not, çıkma, çıkıntı, hâmiş, hâşiye anlamlarıyla açıklanan kelime, kucaklama, kucaklaşma, kucağa almadır.

&quot;&hellip; aslın derkenarlarına ilâveler yapmak sûretiyle zeyletmiştir.&quot;

(Kâtip Çelebi'den Seç.)

Derkenar ne demek? | Lugat

Çapraz kelimesi bir köşeden bir köşeye uzanan anlamına gelir.

&quot;Ölüm tehlikesini işâret için bir kuru kafa ve iki çapraz kemik ne kaba düşüyor.&quot; (Refik H. Karay)

&nbsp;

Çapraz ne demek? | Lugat

Cüda kelimesi ayrı düşmüş, uzak kalmış, ayrı ve uzak anlamlarına gelir.

&quot;Bülbül-i zârem gül-i ruhsâr-ı âlinden cüdâ / Tûti-i lâlem şeker-nisbet makālinden cüdâ&quot; (Fuzûlî)

Cüda ne demek? | Lugat

Arapça kökenli Cemaziyevvel sözcüğü &quot;ay takviminin beşinci büyük ayı&quot; anlamına gelmektedir.&nbsp;

On kişinin şekil ve şemailini şöyle bir süzerim, mümkünse cemaziyelevvellerini de bir yoklayıveririm.

- Reşat Nuri Güntekin

&nbsp;

Cemaziyevvel ne demek? | Lugat

Cemaziyelahir, Kameri aylardan sadece biridir. Arapça kökenlidir ve &quot;eskimiş&quot; gibi bir anlamını vardır.

&nbsp;

Cemaziyelahir ne demek? | Lugat

İnsanın içini parça parça eden, tüyler ürpertici anlamlarına gelir.

Bu canhıraş gafletin en ziyâde ibrete şâyan bir nümûnesini şu son günlerde gördük (Yahyâ Kemal).

Canhıraş ne demek? | Lugat

Müslümanların, içinde vakit namazlarıyle cuma ve bayram namazlarını kıldıkları ve ibâdet ettikleri mihraplı, minberli, genellikle minâreli binâ, büyük mescit anlamlarıyla açıklanan kelime, toplayan, toplayıcı, bir araya getiren, cemedendir.

Dışından ve içinden câmilerimiz kadar güzel mîmârî eseri azdır (Ahmet H. Tanpınar).

&nbsp;

Cami ne demek? | Lugat

Eski Türkçe &quot;büt-mek&quot; yani &quot;sona ermek&quot; fiilinden türeyen bu kelime, &quot;durmadan, boyuna, sürekli olarak ve aynı şekilde&quot; manasına gelmektedir.&nbsp;

Hem köpek tok hem ekmek bitevi olur mu?&nbsp;(Atasözü)

&nbsp;

Biteviye ne demek? | Lugat

Farsça kökenli bir kelime olan &quot;berceste&quot;,&nbsp;&quot;seçilmiş, güzel, yüksek anlam taşıyan&quot;&nbsp;manasına gelmektedir.&nbsp;

Taşıp taşıp dökülürken o şi'r-i berceste&nbsp;(Mehmet Âkif)

&nbsp;

Berceste ne demek? | Lugat

Arapça berae/beraet kelimesinin Türkçeleşmiş şekli olan Berat, &quot;iki şey arasında ilişki olmaması; kişinin bir yükümlülükten kurtulması veya yükümlülüğünün bulunmaması&quot; anlamına gelir. Şaban ayının 15. gecesinde Müslümanların Allah'ın affı ve bağışlaması ile günah yükünden kurtulacağı umularak bu geceye &quot;Berat Gecesi&quot; denilmiştir.

&quot;Benden af dileyen yok mu, onu bağışlayayım! Benden rızık isteyen yok mu onu rızıklandırayım! Sıkıntıya uğrayan yok mu, ona afiyet vereyim.&quot; (İbn Mace, İkamet, 191)

&nbsp;

Zarar, sakınca, mahzur, be's anlamlarıyla açıklanır.

&quot;Bunda bir beis görüyor musunuz?&quot; &quot;Beis yok.&quot; Fakat ne beis var, söyleyin dedik (Reşat N. Güntekin)

&nbsp;

Beis ne demek? | Lugat

&quot;Bütün,durum, ne olursa olsun, her halde ve mutlaka&quot; gibi anlamlara gelen kelimedir.&nbsp;

İstanbul'a nâdiren gelir ve her geldikçe beni behemehal arardı.&nbsp;(Süleyman Nazif)

&nbsp;

Behemehal ne demek? | Lugat

Ölümden sonra dirilme, kıyâmet gününde ölülerin dirilmesi.

&quot;Bugün ise aynı yalı, memleketin fikir ve sanat değerlerinden Emel Esin Hanım'ın bilgili ve görgülü elinde bir bâsübâdelmevte kavuşmuş bulunuyor.&quot; (Sâmiha Ayverdi)

&nbsp;

Basü ne demek? | Lugat

Kur'ân-ı Kerim'deki sûreleri meydana getiren kelime veya cümlelerden her biri.

&quot;Hz. Peygamber'in evlâdı Hz. İbrâhim'in vefâtı sırasında güneş tutulmuştu. Bâzıları bunun bir mûcize olduğunu söyleyince Hz. Muhammed şöyle buyurdu: &quot;Ey nâs, güneş ve ay, bunlar Allah'ın âyetlerinden iki nişandır, insanlardan birinin ölümü için tutulmazlar.&quot; (Ali H. Berki &ndash; Osman Keskioğlu)

&nbsp;

Ayet ne demek? | Lugat

Arapça &quot;işk&quot; kelimesinden türeyen &quot;aşk&quot; sözcüğü,&nbsp;&quot;bir kimseye veya bir şeye karşı duyulan fazla sevgi, aşırı muhabbet&quot;&nbsp;anlamına gelmektedir.&nbsp;Bizdik o hücûmun bütün aşkıyle kanatlı&nbsp;(Yahyâ Kemal)

&nbsp;

Aşk ne demek? | Lugat

Kuvvetle benimsenen görüş tarzı, inanç.

&quot;Paşa, Fransızlar'a sevgisini içtimâî bir akîde seviyesine çıkarmak için nâfile yoruluyor, Fransa'nın bizim kültürümüz üstündeki tesirlerine dâir alelâde Tanzîmat fikirlerini sıralıyordu.&quot; (Peyâmi Safâ)

&nbsp;

Akide ne demek? | Lugat

Kulağa hoş gelen ses uygunluğu, hoş sadâ, ezgi, nağme, terâne anlamlarıyla açıklanan kelime, renkler, duygular, fikirler, bir bütünü teşkil eden parçalar arasındaki uygunluk, uyum, düzendir.

Sözün kudretini kelimelerin âhenginden beklerdi (Ahmet Hâşim).

&nbsp;

Ahenk ne demek? | Lugat

Kalender, gezgin derviş, derviş anlamlarıyla açıklanan kelime,tasavvuf inancına göre, Allah tarafından âlemi mânen idâre etmekle görevlendirilmiş ve kendilerine âleme hükmetme izni verilmiş olan velîlerin mânevî derecelerinden birinin adı ve bu mânevî derecede bulunan velîdir.

Abdal tekkede, hacı Mekke'de (Atasözü).

&nbsp;

Abdal ne demek? | Lugat

Zilkade kelimesi Arabî ayların şevval ile zilhicce arasında kalan on birincisi anlamına gelir.

&nbsp;

Zilkade ne demek? | Lugat

İlgi ve güler yüz gösteren, iltifat eden kimse, iltifarkâr.

&quot;Bir hâkimin çok ciddi, bir satıcının çok mültefit bir askerin çok otoriter olması meslekleri icabıdır.&quot;

Mehmet Kaplan

&nbsp;

Arzu, meram, maksat ve şaman anlamlarına gelir.

&quot;Cüst ü cûy-ı kâmdır Gālib n'ola nâ-kâm isen / Çâredir derd-i dile maksûd nâçâr olmadan.&quot; (Leskofçalı Gālib)

&nbsp;

Kam ne demek? | Lugat

&quot;Sabırlı ve temkinli, akıllı ve ağır başlı olmak&quot; anlamlarıyla açıklanan kelime, akıllı ve kültürlü olmakla kazanılan, beşeri münasebetlerde hoşgörülü, bağışlayıcı ve medeni davranışlar sergilemeyi sağlayan ahlâki erdemdir.

Nefs-i mutmainnenin güzel huyları şunlardır: Hayâ, sehâ, sehâvet, şecâat, tevâzu, hilm... (Karacaoğlan)

&nbsp;

<h2>Şirâze kelimesi ne anlama gelir?</h2>

Şirâze kelimesi klasik tarzdaki şark ciltlerinde formaların dikildiği ipliklerin uzun bırakılan uçlarının, formalar tamamlandıktan sonra usûlüne göre birleştirilip örülmesinden meydana gelen ve sayfaları düzgün tutmaya, dağılmasını önlemeye yarayan ibrişim şerit anlamına gelir.

&quot;Kopup damarları şîrâzesiz kitâba döner / Kalır sahâyifi yerlerde rast gelen çiğner.&quot; (Mehmet Âkif'ten)

Şirâze ne demek? | Lugat

<h2>Minnettar kelimesi ne demek?</h2>

Minnettar kelimesi yapılan bir iyiliğe karşı kendisini borçlu hisseden, minnet duyan kimse.

&quot;Bana dâima nezâketle, hürmetle muâmele ettiniz. Bunun için size minnettârım.&quot; (Reşat N. Güntekin)

Minnettar ne demek? I Lugat

<h2>İstidat ne anlama geliyor?</h2>

&nbsp;

Arapça kökenli &quot;İstidat&quot; sözcüğü &quot;herhangi bir şeye karşı doğuştan gelen yatkınlık, yetenek, kābiliyet&quot; manalarına gelir.

Fakat o fende fıtrat ona büyük bir istîdat bahşetmişti .

(Hüseyin R. Gürpınar)

İstidat ne demek? | Lugat

<h2>İnkisar kelimesi ne anlama gelir?</h2>

&nbsp;

İnkisar kelimesi, kırılma, gücenme ve kalp kırılması anlamlarına gelir.

&quot;Garip bir inkisârla eve döndüm.&quot; (Hâlide E. Adıvar)